Mısır'dan Çıkış

Mısır’dan Çıkış: İkinci Kitap

Giriş

Kutsal Kitabın ikinci kitabı olan Çıkış, Yaratılış’ta başlayan anlatıyı devam ettirir ve İsrailoğullarının Mısır esaretinden kurtuluşunu ve vaadedilen topraklara doğru yolculuklarını anlatır. Bu kitap, Tanrı’nın halkıyla olan antlaşmasını ve onlar için belirlediği yasaları anlamak açısından çok önemlidir. Bu ayrıntılı özet, Musa’nın doğumu, on bela, Çıkış, Kızıldeniz’in yarılması, On Emir’in verilmesi ve Buluşma Çadırı’nın inşası gibi önemli olayları vurgular.

İsrailoğullarının Baskı Altında Tutulması

İsrailoğulları Mısır’da

Mısır’dan Çıkış, İsrailoğullarının Mısır’da yaşadığı ve Yusuf’un zamanından beri büyük ölçüde çoğaldığı yerden başlar. Yusuf’u tanımayan yeni bir Firavun iktidara gelir ve İsrailoğullarının artan nüfusundan dolayı tehdit altında hisseder.

Köleleştirme

İsrailoğullarını kontrol altına almak için Firavun onları köleleştirir ve sert çalışma koşullarına tabi tutar, büyümelerini engellemeye ve ruhlarını kırmaya çalışır. İsrailoğulları şehirler inşa etmeye ve zalim koşullar altında çalışmaya zorlanır.

Firavun’un Emri

İsrailoğullarının sayısının artmasından korkan Firavun, tüm yeni doğan İbrani erkek çocuklarının öldürülmesini emreder. Bu emir, İsrailoğullarının kurtarıcısı olacak olan Musa’nın doğumunu ve korunmasını sağlar.

Musa’nın Doğumu ve Erken Yaşamı

Musa’nın Doğumu ve Kurtuluşu

Musa, bir Levi ailesine doğar ve annesi onu Firavun’un emrinden kurtarmak için bir sepete koyarak Nil Nehri’ne bırakır. Firavun’un kızı sepeti bulur ve Musa’yı evlat edinir, onu Mısır sarayında büyütürken, kendi annesi onu gizlice emzirir ve besler.

Musa’nın Midyan’a Kaçışı

Yetişkin bir adam olduğunda Musa, bir İbrani’yi döven bir Mısırlıyı öldürür. Canından korkarak Midyan’a kaçar, burada Jethro’nun kızı Zipporah ile evlenir ve çoban olur.

Yanan Çalı

Tanrı, Musa’ya Horev Dağı’nda yanan bir çalıda görünür ve İsrailoğullarını Mısır’dan çıkarması için onu görevlendirir. Musa’nın ilk baştaki isteksizliğine, kuşkularına ve itirazlarına rağmen, Tanrı onu mucizeler ve kardeşi Harun ile donatır.

On Bela ve Mısır’dan Çıkış

Musa ve Harun’un Firavun’la Karşılaşması

Musa ve Harun Mısır’a geri döner ve Firavun’la yüzleşir, Tanrı’nın adıyla İsrailoğullarını serbest bırakmasını talep ederler. Firavun’un kalbi sertleşir ve reddeder, bu da Tanrı’nın Mısır’a bir dizi bela göndermesine neden olur.

On Bela

Suyun Kana Dönüşmesi: Nil ve Mısır’daki tüm su kaynakları kana dönüşür, balıklar ölür ve su içilemez hale gelir.

Kurbağa: Kurbağalar Mısır’ı istila eder, evlere girer ve sıkıntıya neden olur.

Sivrisinek: Sivrisinek sürüleri Mısır evlerini ve topraklarını doldurur, yıkıma neden olur.

At Sineği: Toz at sineklerine dönüşür, insanları ve hayvanları istila eder.

Hayvanların Ölümü: Şiddetli bir veba Mısırlıların hayvanlarını öldürür, İsrailoğullarının hayvanları kurtulur.

Çıban: Ağrılı yaralar Mısırlıların ve hayvanlarının derisinde çıkar.

Dolu: Şiddetli bir dolu fırtınası ekinleri, hayvanları ve mülkleri yok eder, İsrailoğullarının yaşadığı Goşen diyarı kurtulur.

Çekirgeler: Çekirgeler kalan ekinleri ve bitkileri yer.

Karanlık: Mısır’ı üç gün boyunca elle tutulur bir karanlık kaplar, İsrailoğullarının evlerinde ışık vardır.

İlk Doğanların Ölümü: En yıkıcı ve son bela, Mısır’daki tüm ilk doğanların ölümü, Firavun’un oğlu da dahil. Bu bela, Firavun’u İsrailoğullarını serbest bırakmaya zorlar.

Fısıh

Tanrı, İsrailoğullarına Fısıh’ı kutlamaları için talimat verir. Bir kuzu kurban etmeleri ve kapı pervazlarını kanla işaretlemeleri gerekir, böylece ölüm meleği evlerinden geçer. Bu olay, Tanrı’nın kurtarışını anmak için sürekli bir bayram olarak Fısıh’ın kurulmasını sağlar.

Mısır’dan Çıkış

Firavun sonunda İsrailoğullarının gitmesine izin verir. İsrailoğulları aceleyle ayrılır, mayasız hamur ve Mısırlıların verdiği değerli eşyaları yanlarında taşırlar. İsrailoğullarının sayısı yaklaşık 600,000 erkek, kadın, çocuk ve karışık bir kalabalıkla birlikte.

Sina Dağı’na Yolculuk

Kızıldeniz’in Geçişi

İsrailoğulları Vaadedilen Topraklara doğru yolculuk ederken, Firavun fikrini değiştirir ve ordusuyla onları takip eder. Tanrı mucizevi bir şekilde Kızıldeniz’i ikiye ayırır, İsrailoğullarının kuru toprakta geçmesini sağlar. Mısırlılar takip ettiğinde, sular geri döner, Firavun’un ordusunu boğar ve İsrail’in kaçışını güvence altına alır.

Musa’nın Ezgisi

Kurtuluşlarını kutlamak için Musa ve İsrailoğulları, Tanrı’yı öven bir ezgi söyler, O’nun gücünü ve sadakatini överler.

Çölde Sağlanan Yiyecek ve Su

Çöl yolculuğu sırasında Tanrı mucizevi bir şekilde yiyecek ve su sağlar. Halk mızıldandığında ve Tanrı’nın bakımını sorguladığında, Tanrı onlara man ve bıldırcın verir, kayadan su çıkarır.

Amaleklilerle Savaş

İsrailoğulları, Amaleklilerle ilk savaşlarını yaparlar. Musa ellerini kaldırdığı sürece, İsrailoğulları üstün gelir. Harun ve Hur’un Musa’nın kollarını desteklemesiyle, Yuşa İsrailoğullarını zafere götürür.

Sina Dağı’ndaki Antlaşma

Sina Dağı’na Varış

İsrailoğulları Sina Dağı’na varır ve dağın eteklerinde kamp kurarlar. Tanrı, Musa’yı dağa çağırır ve İsrail halkıyla antlaşmasını kurar.

On Emir

Tanrı, Musa’ya İsrail yasalarının ve toplumunun temelini oluşturan On Emir’i verir. Emirler, yalnızca Tanrı’ya tapmayı, yaşamın, ailenin ve mülkün kutsallığını ve doğruluk ile adaletin önemini vurgular.

1- Seni Mısır’dan, köle olduğun ülkeden çıkaran Tanrın RAB benim. Benden başka tanrın olmayacak.

2- Kendine yukarıda gökyüzünde, aşağıda yeryüzünde ya da yer altındaki sularda yaşayan herhangi bir canlıya benzer put yapmayacaksın. Putların önünde eğilmeyecek, onlara tapmayacaksın.

3- Tanrın RAB ‘bin adını boş yere ağzına almayacaksın. Çünkü RAB , adını boş yere ağzına alanları cezasız bırakmayacaktır.

4- Şabat Günü’nü kutsal sayarak anımsa. Altı gün çalışacak, bütün işlerini yapacaksın. Ama yedinci gün bana, Tanrın RAB ‘be Şabat Günü olarak adanmıştır.

5- Annene babana saygı göster. Öyle ki, Tanrın RAB ‘bin sana vereceği ülkede ömrün uzun olsun.

6- Adam öldürmeyeceksin.

7- Zina etmeyeceksin.

8- Çalmayacaksın.

9- Komşuna karşı yalan yere tanıklık etmeyeceksin.

10- Komşunun evine, karısına, erkek ve kadın kölesine, öküzüne, eşeğine, hiçbir şeyine göz dikmeyeceksin.

Antlaşma Kitabı

On Emir’in yanı sıra, Tanrı Musa’ya günlük yaşamın çeşitli yönlerini kapsayan ayrıntılı yasalar verir, bunlar sosyal adalet, dini ibadetler ve etik davranışlarla ilgilidir. Bu yasalar Antlaşma Kitabı’na kaydedilir.

Antlaşmanın Onaylanması

İsrail halkı antlaşmayı kabul eder ve Musa, antlaşmayı onaylamak için kurbanlar sunar. Kurbanların kanını sunağa ve halka serperek antlaşmayı simgeler.

Buluşma Çadırı Talimatları

Buluşma Çadırı’nın Amacı

Tanrı, Musa’ya bir Buluşma Çadırı inşa etmelerini emreder, burada Tanrı halkının arasında kalacaktır. Buluşma Çadırı, ibadetin odak noktası ve Tanrı’nın İsrail ile olan varlığının görünür temsili olarak hizmet eder.

Buluşma Çadırı Tasarımı

Tanrı, Buluşma Çadırı inşası için ayrıntılı talimatlar verir, bunlar ölçüleri, malzemeleri ve eşyaları içerir. Yapı, Kutsal Yer ve En Kutsal Yer (Kutsalların Kutsalı) olmak üzere iki bölmeden oluşur ve bir örtü ile ayrılır.

Mabedin Eşyaları

Antlaşma Sandığı: On Emir’in taş levhalarını, Harun’un asasını ve bir kavanoz manı içeren altın kaplı ahşap sandık. Tanrı’nın antlaşmasını ve varlığını simgeler.

Sunak Masası: On iki ekmek somununun konulduğu masa, İsrail’in on iki kabilesini ve Tanrı’nın sağladığı yiyeceği temsil eder.

Altın Şamdan (Menora): Kutsal Yer’de ışık sağlayan yedi kollu şamdan, Tanrı’nın ışığını ve rehberliğini simgeler.

Tütsü Sunak: Tütsü yakmak için kullanılan sunak, halkın dualarının Tanrı’ya yükselmesini simgeler.

Bronz Sunak: Yakma sunuları için kullanılan sunak, günahların kefaretini ve Tanrı ile barışı simgeler.

Bronz Lavabo: Rahiplerin Çadır’a girmeden önce ellerini ve ayaklarını yıkamaları için kullanılan havuz, arınmayı simgeler.

Kahin Giysileri

Tanrı, Harun ve oğulları için ayrıntılı giysiler belirler, onlar kahin olarak atanmıştır. Giysiler, efod, göğüslük, cübbe, tunik, sarık ve kuşak dahil olmak üzere, kutsal görevlerinin ve Tanrı’nın kutsallığının çeşitli yönlerini simgeler.

Kahinlerin Takdis Edilmesi

Harun ve oğulları, yıkanma, meshedilme ve kurbanlar sunulma içeren bir törenle takdis edilir. Bu takdis, onları kutsal rollerine ve sorumluluklarına ayırır.

Altın Buzağı ve Musa’nın Aracılığı

Halkın Putperestliği

Musa, Yasanın levhalarını almak için Sina Dağı’ndayken, halk sabırsızlanır ve Harun’dan kendilerine bir tanrı yapmasını ister. Harun, altından bir buzağı yapar ve halk ona tapar, eğlenir ve putperestlik yapar.

Musa’nın Öfkesi ve Aracılığı

Musa, dağdan indiğinde ve putperestliği gördüğünde, levhaları öfkeyle kırar. Harun’la yüzleşir ve sadık Leviler’i putperestleri cezalandırmak için çağırır, bu da yaklaşık 3,000 kişinin ölümüyle sonuçlanır. Musa, halk adına Tanrı’ya aracılık eder ve onların bağışlanması için dua eder.

Tanrı’nın Yenilenen Antlaşması

Tanrı, İsrail ile olan antlaşmasını yeniler ve Musa’ya iki yeni taş levha oyması talimatını verir. Tanrı, vaatlerini ve buyruklarını yeniden teyit eder, merhametini ve adaletini vurgular.

Buluşma Çadırı’nın İnşası

Halkın Katkıları

İsrail halkı, Çadır’ın inşası için cömertçe malzemeler bağışlar, bunlar arasında altın, gümüş, bronz, kumaşlar ve değerli taşlar bulunur. Beceri sahibi ustalar, Besalel ve Oholiav liderliğinde, çalışmaları denetlemek üzere atanır.

Çadır’ın Tamamlanması ve Adanması

Çadır, Tanrı’nın talimatlarına göre inşa edilir, büyük bir titizlikle tamamlanır. Tamamlandığında, adanır ve Tanrı’nın görkemi mabedi doldurur, halkının arasında bulunduğunu simgeler.

İbadet Düzeni

Tanrı, günlük sunular, Şabat ve yıllık bayramlar dahil olmak üzere ibadet düzeni için talimatlar verir. Bu ibadetler, halkı Tanrı’nın sağladığı yiyeceği, kutsallığını ve sürekli bağlılık ve itaat gereğini hatırlatır.

Çıkış Kitabının İsa Mesih Anlatısındaki Önemi

Esaretten Kurtuluş

Çıkış hikayesi, kurtuluş ve özgürlüğün güçlü bir sembolüdür. Tanrı’nın İsrailoğullarını Mısır’daki kölelikten kurtardığı gibi, İsa da insanlığı günah ve ölüm esaretinden kurtarır.

Fısıh Kuzusu

Fısıh kuzusu, kanı İsrailoğullarını ölüm meleğinden koruyan, İsa’nın Tanrı’nın Kuzusu olarak, kurban edilişiyle tüm inananlara kurtuluş ve sonsuz yaşam getirmesini öngörür.

Antlaşma ve Yasa

Sina Dağı’ndaki antlaşma ve Yasanın verilmesi, Tanrı ile kutsal ve itaatkar bir ilişkiye duyulan ihtiyacı vurgular. İsa, Yasa’yı tamamlar ve lütuf ve hakikat üzerine kurulu yeni bir antlaşma kurar.

Çadır ve Tanrı’nın Varlığı

Mabed, Tanrı’nın halkının arasında bulunma arzusunu simgeler. Yeni Ahit’te, İsa “Tanrı bizimle” (İmmanuel) olarak tanımlanır ve inananlar, Tanrı’nın içinde bulunduğu Kutsal Ruh’un tapınağı olarak adlandırılır.

Aracı ve Aracılık Eden

Musa, Tanrı ile İsrailoğulları arasında bir aracı olarak hareket eder, onların adına aracılık eder. İsa, kutsal Tanrı ile günahlı insanlık arasındaki en büyük aracı ve aracıdır, yaşamı, ölümü ve dirilişiyle bu uçurumu kapatır.

Sonuç

Çıkış Kitabı, Tanrı’nın gücünü, adaletini, merhametini ve halkıyla antlaşma ilişkisinde olma arzusunu ortaya koyan temel bir metindir. Kurtuluş, antlaşma, yasa, ibadet ve Tanrı’nın varlığı temalarını vurgular, bunların hepsi İsa Mesih’te nihai tamamlanmasını bulur. Çıkış’ı anlamak, Tanrı’nın kurtuluş planının tam kapsamını ve İsa’nın Mesih ve Kurtarıcı olarak önemini kavramak için çok önemlidir.